WIZYTA W SALONIE FRYZJERSKIM

 

Dnia 18. marca 2011 roku uczestniczki Koła Promocji Zdrowia wybrali się do salonu fryzjerskiego FryzomAnia. Gościła nas pani Anna Wojda w gabinecie na Osiedlu Wojska Polskiego. Pani Ania sprawdzała  nam stan skóry głowy i określała, jaki mamy rodzaj włosów. Przekazała nam również rady dotyczące higieny skóry głowy i włosów. Oto one:

- powinno się dwukrotnie użyć szamponu podczas jednego mycia,

- aby zachować zdrowe włosy nie należy ich farbować przynajmniej do osiemnastego roku życia,

- jeżeli jest to możliwe nie zakładać  gumki do włosów, ponieważ w tym miejscu włosy łamią się,

- dobrze jest myć włosy wtedy kiedy jest to konieczne ze względu na przetłuszczenie, a nie codziennie,

- nie powinno się używać szamponu i odżywki w jednym.

            Dziewczyny z Koła Promocji Zdrowia bardzo cieszyły się z tej wizyty.

 

                                                                                                                                 Roksana Zacharko

 

                     

 

WIZYTA W SALONIE KOSMETYCZNYM

 

            W ramach Koła Promocji Zdrowia razem z koleżankami byłyśmy 25. Lutego 2011 roku w salonie kosmetycznym, który mieści się przy ulicy Kilińskiego w Grodzisku Wlkp. Gościła nas pani Natalia Łodyga. Pani Natalia sprawdzała jaką mamy cerę. Dowiedziałyśmy się, że:

- twarz trzeba myć żelem lub tonikiem, gdyż mydło wysusza skórę,

- w przypadku trądziku nakładanie makijażu na twarz powoduje pogorszenie stanu skóry,

- zbyt wczesne korzystanie z solarium może spowodować w późniejszym wieku raka skóry,

- w naszym wieku lepiej nie malować paznokci, a jeśli chcemy to zrobić to najpierw powinno się nakładać lakier bezbarwny lub odżywkę, a potem dopiero lakier kolorowy,

- nie wolno używać starych kosmetyków,

- w sytuacji problemów ze skórą można pójść do kosmetyczki na oczyszczanie.

                                                                                                                     

Magdalena Stachowska

 

 

       

 

MAMMOGRAFIA

Wiemy, że piersi trzeba badać profilaktycznie. Robimy sobie mammografię  i idziemy  z wynikiem do ginekologa.  Lekarz kręci głową i każe wykonać USG. Dlaczego?

Tak naprawdę obie te metody są mammografią, czyli opisem piersi (mamma - z łac. pierś grapho - z gr. piszę). Różnią się tym, że w czasie wykonywania USG wykorzystuje się fale ultradźwiękowe, a podczas mammografii - promieniowanie rentgenowskie. W USG obraz powstaje dzięki temu, że ultradźwięki odbijają się od tkanek. Badanie jest nieszkodliwe dla zdrowia, nie ma przeciwwskazań, również w ciąży. Powinno być poprzedzone wywiadem lekarskim. Kładziemy się na leżance bez stanika, a lekarz smaruje nam piersi żelem, po czym przesuwa po każdej z nich głowicą z dołu do góry, z góry na dół i na boki; bada też  doły pachowe, by sprawdzić, czy węzły chłonne nie są powiększone. Mammografia jest badaniem radiologicznym, czyli prześwietleniem. Na płycie układamy piersi, najpierw jedną, potem drugą, a technik radiolog dociska je z góry drugą płytą. Następnie zmienia się położenie płyt. Teraz obejmują każdą pierś z boków. Musimy wytrzymać kilka sekund, jak zwykle przy prześwietleniu. Dostajemy cztery klisze z dołączonym opisem lekarza. Specjaliści zajmujący się chorobami piersi twierdzą, że po 35 roku życia kobiety powinny robić oba badania. One się uzupełniają, choć żadne nie pozwala na pewno wykryć bądź wykluczyć choroby. Ideałem byłoby zaczynać od USG. Przykładając głowicę, lekarz od razu wie, jaki rodzaj tkanki przeważa w naszym biuście. A od tego właśnie zależy, jakie zmiany ujawni badanie.

Kobiety młode mają więcej tkanki gruczołowej, wytwarzającej mleko. W badaniach jej obraz jest jasny. Z wiekiem rozrasta się tkanka tłuszczowa, która na kliszy i na monitorze ma ciemne zabarwienie. Rak w USG jest ciemny, na zdjęciu rtg. jasny. Zatem chcąc, by zmiana odróżniała się od tkanki zdrowej, jasną tkankę gruczołową (młodą) powinno się badać ultrasonografem, a ciemną tłuszczową (starszą) - radiologicznie. Sprawa się komplikuje, gdy stosujemy hormonalną terapię zastępczą. Już po dwóch latach systematycznego brania hormonów przyrasta z powrotem tkanka gruczołowa. Pierś "młodnieje". Mimo że przekroczyłyśmy pewien próg wieku, zmiany będą lepiej widoczne w uUSG. Ale jedno badanie nie zawsze wystarcza również dlatego, że mammografia nie odróżnia zmian litych, guzków od zmian zawierających płyn, np. torbieli. Natomiast USG. te różnice wychwytuje bardzo dobrze. Jeśli więc mamy przewagę tkanki gruczołowej, wytwarzającej pokarm (przyjmuje się, że tak jest do 35-40 roku życia), powinnyśmy robić USG. W razie jakichś wątpliwości lekarz da skierowanie na mammografię. Po czterdziestce bardziej miarodajna jest mammografia, toteż od niej zaczynamy. Ale nie możemy na niej poprzestać, zwłaszcza jeśli bierzemy hormony. Oba badania wykonujemy obowiązkowo przed rozpoczęciem terapii hormonalnej. Do mammografii zawsze powinien kwalifikować lekarz. To bardzo ważne, ponieważ od wywiadu zależy interpretacja wyników.

 

Czy jesteś w grupie ryzyka?

Najbardziej zagrożone nowotworem piersi są kobiety, które:

1. Nie rodziły. Ciąża i karmienie dziecka ochraniają piersi.
2. Wcześnie zaczęły miesiączkować i późno przekwitać, czyli miały długi okres aktywności hormonalnej. Estrogeny źle wpływają na piersi.
3. Przeszły mastektomię (odjęcie piersi). U nich dwa razy częściej guz może się pojawić po drugiej stronie.
4. Ich mama, babcia  czy siostra chorowały na raka piersi lub raka jajnika. Ryzyko jest większe 3-, 4-, 5-krotnie niż u pozostałych.
5. Ich ojciec chorował na raka prostaty.

Przed badaniem powiedz:

• ile masz lat
• kiedy miałaś ostatnią miesiączkę
• czy rodziłaś
• czy karmiłaś
• czy bierzesz leki hormonalne
• czy przeszłaś operacje piersi, bo po nich zostają blizny zaciemniające obraz
• czy ktoś w rodzinie chorował na raka piersi, jajnika lub prostaty
• czy robiłaś już badania piersi; jeżeli tak, musisz mieć przy sobie wyniki.

Gdzie się badać

Wiarygodność badania zależy od aparatu, a także od kwalifikacji lekarza oceniającego obraz. Do tej pory ultrasonografia nie została uznana za umiejętność, z której trzeba zdać egzamin. W związku z tym każdy, kto ma dyplom lekarza medycyny, może kupić aparat  i robić badania. Jak odróżnić wykwalifikowanego od nierzetelnego? Trzeba pytać, czy lekarz ma certyfikat Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego oraz czy pracownia ma akredytację tego towarzystwa. To gwarancja jakości aparatury i warunków sanitarnych wymaganych do prowadzenia działalności medycznej. W przypadku mammografii aparatura musi być standaryzowana wedle zasad Amerykańskiego Towarzystwa Radiologicznego i mieć wywoływarkę przystosowaną wyłącznie do zdjęć piersi.

Profilaktyczne badania piersi

Każda kobieta musi je robić systematycznie po ukończeniu 20 lat, a nawet wcześniej, o ile stosuje hormonalną antykoncepcję.

Samobadanie

Oglądamy i obmacujemy własne piersi tuż po miesiączce; jeśli już nie miesiączkujemy - zawsze w tym samym dniu miesiąca. Do końca życia, bo ryzyko raka zwiększa się z upływem czasu. Młodsze kobiety powinny robić usg. piersi co rok, a jeśli są w grupie ryzyka - co pół roku. Starsze kobiety są kierowane na mammografię co półtora roku, a w grupie ryzyka - co rok. Kobietom biorącym HTZ, ze względu na przyrost tkanki gruczołowej, zaleca się na przemian badanie usg. i mammograficzne.

 

OPIS BADANIA

Mammografia klasyczna i kseromammografia
Do badania pacjentka rozbiera górną połowę ciała. Zdjęcia rentgenowskie wykonuje się w dwóch podstawowych projekcjach. W projekcji góra-dół oraz w projekcji bocznej, pacjentka pozostaje w pozycji stojącej. Badana pierś jest uciśnięta między podstawką z kasetą rentgenowską a plastikową płytą kompresyjną (ryc. 11-11). W starszych typach mammomatów do wykonania projekcji bocznej wymagana jest pozycja leżąca na boku. Projekcję boczną wykonuje się celem uwidocznienia zmian leżących głęboko w gruczole, zwłaszcza blisko ściany klatki piersiowej - zmian trudnych do badania palpacyjnego. Podstawowe projekcje uzupełnia się czasami projekcją skośną w celu uwidocznienia zmian w tzw. ogonie Spece'a i dla oceny pachowych węzłów chłonnych.
W niektórych badaniach przesiewowych stosuje się wyłącznie jedną projekcję - skośną.

Ryc.11-11 Schemat badania mammograficznego

 

Mammografia klasyczna
Mammografia jest to obrazowa metoda badania gruczołu piersiowego (sutka) z użyciem promieni rentgenowskich (promieni X). Badanie to wykonuje się specjalnym aparatem rentgenowskim (mammograf, mammomat), który pozwala na uzyskanie promieniowania miękkiego (25-45 kV). Pozwala to na odróżnienie poszczególnych struktur oraz zmian patologicznych w sutku.

 

Kseromammografia
Jest to alternatywna w stosunku do klasycznej mammografii, radiologiczna metoda badania sutków, w której inny jest rodzaj detektora promieniowania rentgenowskiego. Opiera się ona na zjawisku przewodnictwa świetlnego w półprzewodniku (selenie) pod wpływem promieni X. Utajony w półprzewodniku obraz uwidacznia się za pomocą rozpylonego naładowanego elektrycznie proszku, przenosi go na papier i utrwala. Zaletą tej metody, w porównaniu z mammografią, jest możliwość uwidocznienia na zdjęciach profilowych (bocznych) całego sutka wraz ze ścianą klatki piersiowej. Wadą natomiast, możliwość pojawienia się błędów (artefaktów) w czasie obróbki płyty kserograficznej oraz koszt badania. Ponadto wprowadzenie do mammografii klasycznej nowych systemów pozwoliło na redukcję dawki promieniowania, która obecnie jest mniejsza niż w najnowszych technikach kseromammograficznych.

Galaktografia (mammografia kontrastowa)
Jest to badanie mammograficzne połączone z podaniem środka kontrastowego (silnie pochłaniającego promieniowanie rentgenowskie) do wydzielającego przewodu mlecznego.

Pneumocystomammografia
Jest to badanie mammograficzne połączone z punkcją torbieli i wtłoczeniem powietrza w miejsce płynu. Pneumocystomammografia jest wykonywana wtegy, gdy stwierdza się guzki, które w badaniu klinicznym i/lub sonograficznym (USG) prezentują obraz typowy dla torbieli.
CZEMU SŁUŻY BADANIE?
Mammografia klasyczna
Mammografia jest podstawowym badaniem radiologicznym gruczołu piersiowego. Pozwala na wczesne rozpoznawanie i wykrywanie guzków o średnicy około 0,5 cm i zmian tzw. bezobjawowych. Badanie palpacyjne sutka umożliwia wykrycie guzów o średnicy powyżej 1 cm. Skuteczność diagnostyczna mammografii, połączona z badaniem klinicznym palpacyjnym, oceniana jest na 80-97%. Szczególnie przydatna jest w badaniach przesiewowych. Ponadto badanie mammograficzne pozwala na: pobieranie materiału do badania mikroskopowego, właściwe ukierunkowanie biopsji, śródoperacyjną kontrolę wyciętego materiału, obiektywną kontrolę wyników leczenia chemicznego (chemioterapii) i/lub radiologicznego raka sutka.

Kseromammografia
Badanie to jest stosowane alternatywnie do klasycznej mammografii.

Galaktografia (mammografia kontrastowa)
Badanie to pozwala ustalić lokalizację niewyczuwalnych i niewidocznych w klasycznej mammografii zmian patologicznych w obrębie przewodów gruczołowych. Galaktografia nie pozwala na różnicowanie charakteru rozrostu wewnątrzprzewodowego, które powinno opierać się wyłącznie na badaniu mikroskopowym. Badanie wykonywane jest wtedy, gdy stwierdza się wyciek z sutka, zwłaszcza wyciek krwisty, któremu nie towarzyszą zmiany zapalne.

Pneumocystomammografia
Celem badania jest wykluczenie lub potwierdzenie obecności procesu rozrostowego (łagodnego lub złośliwego) w obrębie ściany torbieli.

Badanie jest wykonywane na zlecenie onkologa, chirurga, ginekologa

BADANIA POPRZEDZAJĄCE

W niektórych przypadkach przed mammografią wykonuje się ultrasonografię (USG) lub biopsję cienkoigłową gruczołu sutkowego. Badanie galaktograficzne powinno być poprzedzone wykonaniem klasycznej mammografii. Należy przedstawić wyniki poprzednio wykonanych badań: USG piersi,, mammografii.

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA

Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania, jednakże zaleca się, aby badanie to przeprowadzać w I fazie cyklu miesiączkowego.

/Natalia Klapa/

 

                             

 

Babciu, Ty możesz z tego skorzystać

 

       Pewnego dnia ja z babcią szłyśmy na zakupy do sklepu

warzywnego. Nagle zobaczyłyśmy plakat o przeprowadzanej mammografii. Przeczytałam, że mogą w niej brać udział kobiety w wieku od lat 50 do lat 69. Spytałam babcię, czy zrobi takie badania, ale ona odmówiła. Powiedziała:

- Kochanie nie mam zbyt dużo czasu. Wiesz przecież, że prowadzę noclegi i właśnie teraz muszę się nimi zająć, gdyż mamy bardzo dużo gości. Ale nie wiem dlaczego tym się martwisz, ponieważ jestem zdrowa i nie mam raka piersi.      - odpowiedziała babcia.

- Ależ ty nie możesz wiedzieć czy jesteś chora, gdyż często nawet tego nie widać - odpowiedziałam z dumą.

- Nie myśl już o tym i chodźmy do tego sklepu, bo nie ugotujemy zupy do czasu, kiedy dziadek wróci.

Na tym zdaniu skończyła się rozmowa, ale nie mogłam tego tak zostawić.

       Kiedy wróciłyśmy do domu, po obiedzie usiadłam do komputera. Włączyłam Internet i postanowiłam poczytać o mammografii. Okazało się, że to wcale nie jest bolesne i wykrywa chorobę na 90%. Dowiedziałam się także, że kobiety, które są w ciąży nie powinny robić takich badań, gdyż zagraża to dziecku. Jednak to nie dotyczy mojej babci, która ma 54 lata. Postanowiłam zrobić dla niej laurkę, ukazującą plusy badania piersi. Najważniejsze co się tam znajdowało to możliwość wczesnego wykrycia złośliwego i śmiertelnego raka piersi. Przygotowałam kolorową kartkę ze zdjęciem jak wykonuje się badania mammograficzne na Dzień Babci.

Podarowałam babci laurkę z zachętą do przeprowadzenia

badań. Wtedy ona głęboko się nad tym zastanowiła. Powiedziała mi, że Jej przyjaciółka zmarła wczoraj na raka piersi, ale ona boi się tego badania. Odpowiedziałam Jej, że ma przeczytać dokładnie wszystko to, co dla niej przygotowałam. Przytuliła mnie bardzo mocno i powiedziała:  

- Roksano bardzo Ci dziękuję, że się o mnie martwisz. Uważam, że bardziej powinnam martwić o to, czy nie jestem chora, a nie o przeprowadzane badania- podziękowała babcia.

Następnego dnia poszłyśmy na badania, gdzie była bardzo miła pani doktor. Babcia wcale się nie bała, ponieważ pokazałam Jej filmy w Internecie z przeprowadzanej mammografii. Kiedy wszystko się skończyło poszłyśmy do kina obejrzeć film.

Po trzech tygodniach przyszły wyniki badań. Na szczęście babcia nie była chora i postanowiłyśmy  uczcić to naszym, wspólnym przyjęciem. Wieczorem, kiedy kładłam się spać babcia jeszcze raz mnie przytuliła i powiedziała:

- Teraz już zawsze będę chodziła z Tobą na badania piersi.

I tak już zostało.

/Roksana Zacharko/

 

                      

 

Babcia  Sąsiadka

 

 

Moją przybraną babcią jest moja sąsiadka  pani  Basia. Ponieważ moja prawdziwa babcia nie żyje, miło spędzam z Nią czas.

Z okazji Dnia Babci złożyłam pani Basi wizytę z życzeniami. W trakcie rozmowy powiedziałam Jej, że do naszego miasta przyjeżdża mammobus, w którym robią badania mammograficzne. Spytałam, czy pójdzie na badanie. Moja przybrana babcia nie wiedziała co to za badanie. Powiedziałam Jej, że jest to takie zdjęcie piersi, które pomaga wykryć raka piersi. Takie badanie nic nie kosztuje i nie boli. Powiedziałam też, że moja prawdziwa babcia Teresa zmarła właśnie na raka piersi i nie chciałabym mojej drugiej babci tak samo stracić. Obiecałam też babci Basi, że chętnie pojadę z Nią na to badanie. Babcia Basia przytuliła mnie mocno.

 

Miesiąc później babcia Basia zaprosiła mnie na herbatę i pokazała mi negatywny wynik badania mammograficznego.

 

/Magdalena Stachowska/